2021

Spotkanie online podsumowujące wyniki projektu badawczego pn. Program badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla rybołówstwa w latach 2019-2021.

Data: 13 grudnia 2021 r. (poniedziałek)
Godzina: 11:30-13:30

Prezentacja: Program badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla rybołówstwa w latach 2019-2021

*Po kliknięciu na powyższy link wyświetli się prezentacja przedstawiona podczas spotkania online.

NAGRANIE ZE SPOTKANIA – ZATOKA PUCKA WEBEX – MIR 2021

2020

Spotkanie informacyjne online dot. projektu badawczego pn. Program badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla rybołówstwa w latach 2019-2021 – Program badań wykonany w 2020 roku.

Data: 21 grudnia 2020 r. (poniedziałek)
Godzina: 11:00-13:00

Agenda spotkania

1. Wprowadzenie – dr hab. in ż . Joanna Szlinder-Richert, prof. MIR-PIB
2. Warunki hydrologiczne i parametry hydrochemiczne toni wodnej oraz wybrane elementy sieci troficznej Zatoki Puckiej – dr Adam Woźniczka
3. Badania ichtiologiczno-rybackie w 2020 roku – dr hab. inż. Iwona Psuty, prof. MIR-PIB
4. Metale toksyczne w osadach, omułkach, storni i okoniu z Zalewu Puckiego i zewnętrznej Zatoki Puckiej – dr hab. inż. Lucyna Polak-Juszczak, prof. MIR-PIB
5. Ocena toksyczności oczyszczonych ścieków i zasolonych wód odprowadzonych do Zatoki Puckiej przy użyciu biotestów – dr Ilona Waszak
6. Podsumowanie

*Po kliknięciu na dany punkt agendy, wyświetli się prezentacja przedstawiona podczas spotkania online.

NAGRANIE ZE SPOTKANIA – ZATOKA PUCKA WEBEX – MIR 2020

2019

Prezentacje

Prezentacje przedstawione na spotkaniu informacyjnym dot. projektu badawczego pn. Program badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla rybołówstwa w latach 2019-2021 – Program badań wykonany w 2019 roku.

Podsumowanie

Realizacja „Programu badań środowiska morskiego Zatoki Puckiej ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla rybołówstwa w latach 2019-2021” rozpoczęła się we wrześniu 2019 roku.

Zgodnie z harmonogramem prac w okresie do końca grudnia wykonano następujące zadania badawcze:

zrealizowano pobór prób ryb z rejsów badawczych i rejsów komercyjnych (rybackich);
pobrano próby ryb oraz bentosu do zaplanowanych badań;
wykonano oznaczenia zawartości kadmu, rtęci i ołowiu w części zebranych prób ryb oraz omułków;
wykonano oznaczenia toksyczności osadów pobranych w pobliżu kolektorów odprowadzających oczyszczone ścieki oraz zasolone wody powstające w efekcie budowy kawern jak również w gradiencie odległości od kolektorów.

Zawartość metali ciężkich w rybach poławianych w Zatoce Puckiej

Zanieczyszczenia, które wprowadzane są do środowiska morskiego z wód śródlądowych, lądu oraz atmosfery przenikają do organizmów żywych i mogą stanowić zagrożenie dla nich samych oraz dla konsumentów. W środowisku morskim, związki chemiczne, które nie są dobrze rozpuszczalne w wodzie, gromadzą się w osadach i są wprowadzane do łańcucha pokarmowego. Ryby są eksponowane na zanieczyszczenia w różny sposób (pokarm, kontakt z osadami, woda), jednak główną drogą narażenia jest ich pokarm. Poziomy zanieczyszczeń w rybach są różne w zależności od gatunku, obszaru geograficznego i zależą w głównej mierze od diety danego gatunku oraz stanu środowiska, w którym przebywa.

W związku z faktem, iż całkowite wyeliminowanie zanieczyszczeń ze środowiska nie jest możliwe, nie można też uniknąć ich występowania w żywności. Dotyczy to zarówno roślin rosnących na naszych polach jak i ryb. W związku z tym niezbędna jest ilościowa ocena poziomów zanieczyszczeń w żywności oraz ocena ryzyka zdrowotnego związanego z ich występowaniem. Z tego powodu odpowiednie przepisy krajowe i unijne wprowadzają limity określonych substancji mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego w różnych grupach żywności. W przypadku toksycznych metali, których występowanie w rybach z różnych rejonów jest od dawna dowiedzione (kadm, rtęć , ołów) ich dopuszczalne poziomy określa Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 i dla tkanki mięśniowej ryb są one następujące:

dla ołowiu – 0,30 mg/kg;
dla kadmu – 0,05 mg/kg;
dla rtęci – 0,50 mg/kg.

Surowce, w których stężenia wymienionych metali są wyższe nie mogą, zgodnie z obowiązującym prawem, być skierowane do konsumpcji.

W 2019 roku wykonano analizy zawartości ołowiu, rtęci i kadmu w tkance mięśniowej storni złowionej w Zatoce Puckiej zewnętrznej (tj tam, gdzie prowadzone są jej połowy komercyjne). Planowane są także badania w tkance mięśniowej okonia.

Wyniki otrzymane dla storni porównano z wieloletnimi danymi dla storni łowionej w innych obszarach Morza Bałtyckiego (wyniki badań prowadzonych w MIR-PIB) w celu porównania czy ryby łowione w Zatoce Puckiej odbiegają jakością pod względem zawartości metali ciężkich od ryb łowionych w innych obszarach Bałtyku.

Zawartość kadmu:

Średnia zawartość Cd w storniach złowionych w październiku 2019 roku w Zatoce Puckiej Zewnętrznej wynosi 0,002±0,0014 mg/kg i mieści się w zakresie od 0,001 do 0,006 mg/kg mm. Są to niskie zawartości w porównaniu do obowiązującego limitu Cd dla ryb (0,05 mg/kg mm).
Maksymalna zawartość Cd w mięśniach storni złowionej w Zatoce Puckiej Zewnętrznej stanowi 12% wartości dopuszczalnej dla ryb.
Stężenia Cd w mięśniach badanej storni z Zatoki Puckiej nie różnią się istotnie od stężeń tego metalu w storniach z tego rejonu złowionych w lipcu i lutym 2019 roku, jak również z innych rejonów Bałtyku południowego.

Zawartość ołowiu:

Średnia zawartość Pb w storniach złowionych w październiku 2019 roku w Zatoce Puckiej Zewnętrznej wynosi 0,018±0,008 mg/kg i mieści się w zakresie od 0,009 do 0,036 mg/kg. Są to niskie zawartości w porównaniu do obowiązującego limitu Cd dla ryb (0,3 mg/kg).
Najwyższe odnotowane w przeprowadzonych badaniach stężenie Pb w mięśniach storni wynosi 0,036 mg/kg stanowi 12% limitu obowiązującego dla ryb (0,3 mg/kg).
Na podstawie wstępnych wyników nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniach tego metalu w tkance mięśniowej storni złowionej w październiku 2019 w wodach Zewnętrznej Zatoki Puckiej oraz w storniach złowionych w Zatoce Puckiej w lipcu i lutym 2019 roku. Brak jest również istotnych różnic w stężeniach tego metalu w odniesieniu do storni z innych rejonów.

Zawartość rtęci całkowitej:

Toksyczną formą rtęci jest metylortęć. W przypadku ryb bałtyckich stanowić ona może od 80-90% wartości całkowitej. Zmierzone stężenia odnoszą się do rtęci całkowitej.

Średnie stężenie Hg w mięśniach storni złowionej październiku 2019 roku w Zatoce Puckiej Zewnętrznej wynosi 0,051±0, 038 mg/kg i mieści się w zakresie od o,028 do 0,19 mg/kg
Najwyższe odnotowane w aktualnie prowadzonych badaniach stężenia Hg w mięśniach storni wynosi 0,199 mg/kg i stanowi 40% limitu obowiązującego dla ryb (0,5 mg/kg ).
Dotychczasowe wyniki badań nie wskazują na różnice zawartości Hg w storni z Zatoki Puckiej i u osobników z innych rejonów Bałtyku południowego.

Wyniki badań dotyczące toksyczności osadów

Do badań toksyczności pobrano osady powierzchniowe. Próby pobrano we wrześniu 2019 roku z 5 stacji badawczych, zlokalizowanych w Zatoce Puckiej wewnętrznej i zewnętrznej. Próbki do badań pobrano w okolicy kolektorów odprowadzających oczyszczone ścieki z oczyszczalni w Dębogórzu oraz zasolone wody powstające w efekcie budowy kawern oraz w gradiencie odległości od nich.

Toksyczność osadów została zbadana za pomocą biotestu o nazwie „Ostracodtoxkit F”. Toksyczność osadów badano na podstawie dwóch parametrów: przeżywalności oraz wzrost organizmów.

W przypadku wszystkich badanych próbek osadów stwierdzono toksyczność niską lub umiarkowaną, ale należy podkreślić że zmierzone wartości były bliskie niskiej granicy przyjętej dla toksyczności umiarkowanej

Pobór próbek bentosu

Próbki bentosu do badań składu ilościowego i jakościowego pobrano na 15 stacjach i dodatkowo na 3 stacjach pobrano próbki omułka.

Ze względu na ograniczenia wynikające z metodyki, analiza pobranych prób bentosu nastąpi w roku 2020 i wówczas zostaną zaprezentowane szczegółowe wyniki wraz z ich analizą. Tym niemniej, na podstawie doświadczenia i wiedzy eksperckiej osób pobierających próby (osoby z wieloletnim doświadczeniem w badaniach bentosu) dokonano krótkiego podsumowania, bazującego na wizualnej ocenie prób.

Próby pobierane czerpaczem nie odbiegały wizualnie w żaden sposób od innych prób pobieranych w podobnych warunkach środowiskowych Bałtyku. Na dnie płytkim (do ok. 20 m) występowały osady piaszczyste, w pełni utlenione, z widoczną infauną penetrującą całą głębokość pobranego osadu (10-20 cm). Na Zatoce Puckiej Wewnętrznej były to osady z większą zawartością frakcji mulistej, co jest typowe dla tego akwenu, z widoczną roślinnością porastającą dno w tym obszarze. Występujące w głębszych rejonach Zatoki osady muliste także nie odbiegały wizualnie od typowych. Wyczuwalny był specyficzny zapach, na głębszych stacjach przechodzący w zapach siarkowodoru, ale na wszystkich stacjach wierzchnia warstwa osadu była wyraźnie utleniona (brązowa barwa), co potwierdza utrzymywanie się dobrych warunków tlenowych na całym tym obszarze. We wszystkich próbach występowały żywe organizmy bentosowe, w ilościach nieodbiegających od przeciętnych, spotykanych w podobnych siedliskach na Bałtyku. W czasie wykonywania zaciągów dragowych na wszystkich stacjach stwierdzano liczne kolonie omułka pokrywające dno w zakresie głębokości 8-13 metrów, na jakich wykonywano zaciągi. W południowej części rejonu badań (Mechelinki i dalej w kierunku Gdyni) w zaciągach regularnie pojawiały się także pojedyncze rośliny naczyniowe i glony. We wszystkich próbach, oprócz omułka w zaciągach stwierdzano także liczne (ale nieanalizowane) garnele (Crangon crangon), krewetki (Palaemon spp.), krabiki amerykańskie (Rhithropanopeus harissi) oraz wężynki (Nerophis ophidion).

WYNIKI

Zawartość metali ciężkich w rybach poławianych w Zatoce Puckiej